Blog: Groepsvorming; ook aan het einde van het schooljaar

“Renée, hoe zit het ook al weer met die laatste fase van groepsvorming?” Het is eind mei, samen met een groep startende leraren heb ik net de inspiratiesessie over growth mindset achter de rug en we zitten met elkaar na te praten tijdens het eten. Ze zijn altijd aanwezig tijdens de inspiratiesessies die ik organiseer, immer enthousiast, energiek, licht kritisch en vooral ontzettend bereid om te leren. Een beetje vergelijkbaar met mijn eigen groep 6!

Aan de start van het schooljaar sprak ik tijdens de eerste sessie over de fases van groepsvorming, waarbij ik de fase van ‘adjourning’ nog even liet voor wat het was. Terecht komen ze hier nu op terug. In deze fase, zoals menig leraar waarschijnlijk weet, nemen de kinderen afscheid van het jaar, de klas, elkaar en van jou als leraar. Vaak zie je in deze fase dat kinderen groepsvorming helemaal niet meer zo belangrijk vinden. 

Maar hoe zorg je dat je die fase van ‘adjourning’ goed doorloopt? Want hoe ontzettend leuk het jaar ook is geweest, het kan zomaar zijn dat je in de laatste weken van het jaar opeens bezig bent met het oplossen van kleine akkefietjes en het corrigeren van gedrag dat je eigenlijk al maandenlang niet zag in je groep. “Je zit nu al bijna een jaar bij mij in de klas, je kent de regels nu toch wel?!” Dit hoor je collega’s, of jezelf, vast wel eens verzuchtend zeggen. En je vraagt je af hoe dat in hemelsnaam toch kan? Het was toch zo’n fijn jaar? 

Natuurlijk misdragen niet alle leerlingen zich die laatste weken, maar opvallend wordt het gedrag van een aantal zeker wel. De oplossing? Gek genoeg zijn er op internet ontzettend veel tips te vinden voor de eerste fases van groepsvorming; het vormen van een groep, het bepalen van norm en het omgaan met het stormachtige van de eerste weken. Maar die laatste fase lijkt onderbelicht. 

Mijn tips!

• Geef complimentjes over wat leerlingen bereikt hebben dit jaar. 
• Maak de complimenten persoonlijk en gericht op de groei die zij hebben doorgemaakt. 
• Waardeer je leerlingen. 
• Organiseer groepsactiviteiten. Speel elke dag een groepsspel. En doe dat niet alleen aan het einde van de dag als laatste momentje maar juist aan het begin van de dag. 
• Bespreek ook waarom en zet een goede sfeer neer door te starten met een activiteit waardoor de groep zich sterk voelt als groep. 
• En als laatste, vier een feestje! Confetti is tenslotte altijd het antwoord. 

Dit is het laatste jaar dat ik echt een eigen groep heb, volgend jaar sta ik nog één dag voor de klas en met één dag ben je toch meer inval dan juf van de klas. Dat maakt het toch emotioneel! Maar ik had me geen fijnere groep kunnen wensen om mee af te sluiten en ik denk dat het wel mee gaat vallen met de opstandigheid van de laatste weken. 

De afsluiting van het schooljaar beperkt zich voor mij dit keer niet tot afscheid nemen van mijn leerlingen in groep 6. Ook van de eerste, zeer enthousiaste, groep startende leraren die ik heb gecoacht neem ik afscheid. Ik heb mijn eigen tips voor in de klas ook toegepast op de startende leraren. Ze zijn voor de laatste inspiratiesessie uitgenodigd via een persoonlijk kaartje, mét compliment en uiteraard kon de confetti niet ontbreken! Mooi om te zien dat het positief werkt. Tijdens de feestelijke middag volgende week blikken we terug met foto’s en een muziekquiz met een heuse onderwijsronde. En laten we hopen dat de opstandigheid van de leraren in deze adjourning fase zich beperkt tot het keihard meebrullen van: ‘We don’t need no education!’.