Blog: Een frisse start

Na vier weken vakantie, begint het weer te kriebelen bij de meesten. Uitgerust en wel dwalen je gedachten steeds vaker af naar de kinderen met wie je een nieuw schooljaar gaat starten. Hoe zal de groep zijn? Met welke verhalen en ervaringen komen de kinderen uit de vakantie? De nieuwsgierigheid neemt toe en de vrije dagen nemen af.

In de laatste vakantieweek gaan de schooldeuren weer open en ontmoeten teamleden elkaar weer. Onder het genot van kopjes koffie worden vakantieverhalen gedeeld, terwijl de bestelling van lesmaterialen wordt uitgepakt. Hier en daar vindt er nog een overdracht plaats, een startvergadering of zelfs een studiedag. Op vrijdag wens je elkaar dan een fijn weekend, maar je weet dat je collega’s ook een paar onrustige dagen tegemoet zullen gaan. De start van het schooljaar is immers niet alleen voor kinderen spannend.

Met gebruinde toetjes en enkele centimeters langer komen ze binnen. De meesten vol zin en enthousiasme, anderen zien er misschien een beetje tegenop. School is voor veel kinderen een veilige haven, maar het kan ook een plek zijn waar het soms niet altijd fijn is. Het is daarom des te belangrijker om te investeren in een goede start en dat groepsproces gedurende het jaar nauwlettend te blijven bewaken. Óók als je een groep meeneemt of al heel goed kent. Neem de tijd om de kinderen echt te leren kennen en geef hen de tijd om te ontdekken wie jij bent. Wees oprecht nieuwsgierig naar wie ze zijn. Vanaf dag één bouw je hard aan de relatie met de kinderen, zodat jullie daar het hele jaar de vruchten van kunnen plukken. Werk aan de winkel dus! En dat kan op de volgende manieren:

Elkaar herontdekken met Energizers
De welbekende Energizers doen het altijd goed bij kinderen: korte spelletjes of activiteiten die je op ieder moment kunt inzetten. Er zijn veel boeken en websites over geschreven, vol tips en ideeën. Je hoeft dat dus niet allemaal zelf te verzinnen. Tip: schrijf de Energizers op gekleurde papiertjes en doe deze in een glazen pot. Zet de pot goed zichtbaar op je bureau of kast (dat staat ook nog eens heel gezellig) en laat de kinderen een Energizer grabbelen in plaats van dat jij er steeds eentje bedenkt. Zorg dat de Energizers voor de eerste weken vooral gericht zijn op groepsvorming. Het is de bedoeling dat de kinderen elkaar (her)ontdekken na een hele lange pauze van zes weken.

In de Ik-box stoppen kinderen allerlei spulletjes waar ze iets over willen vertellen

Ik-box
Om elkaar nog beter te leren kennen of om nieuwe dingen over elkaar te weten te komen, kun je een “Ik-box” introduceren. In de Ik-box stoppen kinderen allerlei spulletjes waar ze iets over willen vertellen. Denk bijvoorbeeld aan foto’s van het gezin of huisdier of het logo van een favoriete voetbalclub, iets wat te maken heeft met een hobby of iets wat een kind heeft meegemaakt. Spreek met groep van tevoren af hoeveel items er in de box mogen. Stimuleer de kinderen vragen te stellen over de box. Bedenk samen vragen, toon nieuwsgierigheid. Goed voorbeeld, doet goed volgen. En natuurlijk maakt de juf of meester ook een box.

Klassenvergadering
Start dit jaar eens met een wekelijkse klassenvergadering. In zo’n vergadering worden allerlei actuele zaken besproken die de groep aangaan. Op deze manier leer je kinderen ook om te ventileren en dingen bespreekbaar te maken. Dat kan heel wat “gedoe” in een groep schelen. Als leerkracht weet je dan ook direct wat er speelt. Dingen die voor jou wellicht onbelangrijk lijken, kunnen voor kinderen wel degelijk een issue zijn. Samen naar oplossingen zoeken en overleggen zijn waardevolle vaardigheden om te ontwikkelen. Daarnaast is het samen vieren van successen in zo’n vergadering ook van groot belang. In het Freinet- en Jenaplanonderwijs zijn klassenvergaderingen een belangrijk onderdeel van de schoolcultuur. Enkele SEO-methoden hebben klassenvergaderingen ook in het programma opgenomen. Er is hierover veel informatie beschikbaar en zeker niet alleen geschikt voor de bovenbouw, jonge kinderen kunnen ook prima samen vergaderen!

Noteer wat je wilt onthouden
Er gebeurt zoveel op school. Veel meer dan rekenen, taal en spelling alleen. Kinderen leren de hele dag, van alle situaties en gebeurtenissen. Om met elkaar zicht te krijgen op wat er allemaal de revue passeert, is het bijhouden van een maandoverzicht een mooie manier om dit visueel te maken. Noteer met de kinderen wat jullie allemaal doen en wat ze zeker willen onthouden. Schrijf en teken dit op een A4-tje en ondersteun met foto’s en plaatjes. Hang dit vervolgens in je klas en vul elke maand aan. Zo ontstaat er een levendige tijdlijn waar nog regelmatig over gesproken zal worden. Ook leuk om met de ouders te delen, want vergeet niet dat zij al een hele tijd niet in school zijn geweest.

Kom in beweging!
Als laatste een tip die zeker niet mag ontbreken: Ga er eens op uit! Meer bewegen, daar gaat het in het onderwijs ook vaak over. Kinderen zitten te lang achter elkaar stil. Wil je de groep echt beter leren kennen? Ga dan regelmatig naar buiten. Niet alleen om spelletjes te doen, maar maak ook eens een paar stevige wandelingen met de kinderen. Verken de buurt waar veel kinderen uit de klas wonen. Bewonder de omgeving, wijs hen op karakteristieke kenmerken van deze plek en op de natuur om hen heen. Ondertussen worden de mooiste gesprekken gevoerd over onderwerpen die in een lokaal echt niet aan bod komen.

Ik hoor je denken; leuk hoor allemaal, maar waar haal ik de tijd vandaan? Daar kan ik nog een heel blog over schijven, maar voor nu zeg ik: maak er tijd voor. Het betaalt zich driedubbelendwars terug. Ik wens jullie allen een prachtig schooljaar! Geniet!

Over de auteur:

Hilde was vroeger op school het kind dat niet gezien, gehoord en begrepen werd. Totdat één leerkracht het verschil maakte. Dat werd meteen haar grootste drijfveer om zelf het onderwijs in te gaan. Hilde’s overtuiging? Een kind kan zich pas optimaal ontwikkelen als het zich écht gezien en gehoord voelt. Hilde heeft jarenlang als leerkracht gewerkt in het basisonderwijs, maar traint en coacht nu teams en startende leerkrachten.