Er wordt veel gezegd en geschreven over de doorstroomtoets. In het debat over de doorstroomtoets voor groep 8 klinkt steeds vaker de roep om terug te gaan naar één landelijke toets. Dit zou volgens sommigen de oplossing zijn voor de verschillen tussen aanbieders. Daarnaast wordt steeds vaker gezegd dat de doorstroomtoets wellicht helemaal niet nodig is omdat we de leerlingen al acht jaar lang in beeld hebben.
Hoe kijkt IEP hiernaar?
We hebben vertrouwen in de IEP Doorstroomtoets en zijn trots op alle 2700 IEP-scholen die ieder jaar weer meedoen. Wel vinden we het belangrijk dat de doorstroomtoets gebruikt wordt waar de toets oorspronkelijk voor bedoeld is: een second opinion om tot een passend schooladvies voor de leerling te komen. En daarnaast vinden we het belangrijk dat er keuzevrijheid is en niet terug gaan naar één doorstroomtoets.
Hieronder leggen we dit uit aan de hand van een paar speerpunten:
Gebruik de doorstroomtoets als second opinion
Wij zien met de komst van de doorstroomtoets dat het toetsadvies een té belangrijke rol heeft gekregen. De doorstroomtoets is bedoeld als second opinion naast het schooladvies, het is geen afsluitend examen in het basisonderwijs. In de afgelopen 10 jaar dat wij de IEP Doorstroomtoets ontwikkelden werd een schooladvies op basis van het toetsadvies alleen bijgesteld na bewuste heroverweging door de leerkracht. Terecht, want de leerkracht kent de leerling al 8 jaar en kijkt verder dan taal en rekenen. Voor de leerling daarentegen is de doorstroomtoets een objectief tweede gegeven om te laten zien wat hij/zij in zijn mars heeft. Dat vinden wij de juiste positie van de doorstroomtoets. Met de wetswijziging dat je het schooladvies verplicht naar boven moet bijstellen is de doorstroomtoets té belangrijk geworden. Een toets moet niet fungeren als een bepalende factor, maar als een ondersteunend instrument. Dit sluit aan bij de oorspronkelijke bedoeling van de doorstroomtoets: een tweede objectieve meting naast het schooladvies.
Behoud verschillende toetsen: keuzevrijheid voor scholen is belangrijk
De oproep om terug te gaan naar één landelijke doorstroomtoets houdt geen rekening met de verschillende achtergronden, talenten en ontwikkelingsniveaus van leerlingen. Scholen verschillen in visie, leerlingen in behoeften. Een toets die voor de ene groep werkt, kan voor een andere groep juist minder geschikt zijn. Door keuzevrijheid te behouden, kunnen scholen kiezen welke toetsvorm het beste aansluit bij hun onderwijsvisie en bij hun leerlingen. Scholen hebben niet voor niets de afgelopen jaren massaal gekozen voor een andere eindtoets/doorstroomtoets. En ook leerlingen laten weten dat ze blij zijn dat ze een ‘leuke toets’ kunnen maken, zie hiervoor o.a. het artikel over een onafhankelijk onderzoek in de Trouw: Liever een kleurrijke eindtoets op papier dan een saaie op de computer, zeggen de leerlingen van OBS Waterrijk.
Gebruik de doorstroomtoets niet voor meerdere doeleinden
De doorstroomtoets is bedacht als extra ondersteuning en second opinion voor de leerkracht om de leerlingen een passende plek in het voortgezet onderwijs te geven. Dat betekent dat de toets niet een zo hoog mogelijk advies moet geven maar een zo passend mogelijk advies. Maar voor de school is een zo hoog mogelijke score wél van belang. De doorstroomtoets wordt namelijk niet alleen als second opinion gebruikt, maar ook om de schoolkwaliteit te beoordelen. Deze verschillende functies in één toets doen geen recht aan de leerling en zijn toekomst. Een hoge score is voor de school misschien aantrekkelijk vanwege de beoordeling door de Onderwijsinspectie, maar het schaadt het belang van de leerling. Wij vinden dat de doorstroomtoets enkel in dienst moet staan van de leerling en niet als maatstaf voor de kwaliteit van scholen.
Kortom: behoud de keuzevrijheid voor verschillende doorstroomtoetsen en zet de doorstroomtoets weer terug in zijn oorspronkelijke functie: een second opinion voor het schooladvies van de leerling. Haal perverse prikkels uit het systeem weg en maak de doorstroomtoets niet te belangrijk.
Onze visie hierop hebben we vastgelegd in een opiniestuk de Trouw: Opinie: Alle leerlingen dezelfde Citotoets? Een slecht idee.
