Het ‘corona-effect’ deel twee. Ontwikkelscores begin schooljaar ’21-’22

Elk jaar evalueren VO-scholen in de eerste helft van het schooljaar waar leerlingen staan. Veel scholen zetten bij dit evaluatiemoment de volgtoetsen uit het JIJ! Leerlingvolgsysteem in. Het team van JIJ! berekent jaarlijks de landelijk gemiddelde ontwikkelscores aan de hand van de afgenomen toetsen in het JIJ! Leerlingvolgsysteem. Deze verwerken we normaalgesproken in een lijn in de voortgangsgrafiek, zodat het je houvast kan geven bij het bepalen waar je als school staat. Het is belangrijk dat je hierbij altijd kijkt naar het verhaal achter het cijfer! Er kunnen altijd goede redenen zijn waarom er een afwijking met een gemiddelde is. Elke school maakt immers eigen keuzes in de zwaartepunten en focusgebieden in het onderwijsprogramma.

Ook dit jaar hoorden we van veel scholen dat de resultaten nog achter leken te blijven bij de toetsresultaten van de jaren voor corona. Om te kijken of we dit vermoeden ook cijfermatig kunnen onderbouwen, hebben we de toetsresultaten van de afgelopen periode (augustus tot de kerst) geanalyseerd. Hieronder gaan we kort in op de algehele trend. Mocht je dieper willen duiken in de cijfermatige onderbouwing en deze naast de situatie op jouw school willen leggen, dan kun je de volledige toelichting bekijken en downloaden, inclusief de benchmarktabellen met gemiddelde ontwikkelscores.

Toelichting ontwikkelscores

Eerst een korte toelichting: Bij de resultaten van JIJ!-volgtoetsen vind je onder meer de ontwikkelscore van leerlingen. Op deze afbeelding zie je hoe de ontwikkelscore een onderverdeling vormt van de referentieniveaus. De ontwikkelscores geven inzicht hoe een leerling groeit ten opzichte van de referentieniveaus. Door te kijken naar het einddoel (het beoogde uitstroomniveau per schoolsoort en vaardigheid) kun je bepalen hoeveel punten een leerling nog moet overbruggen vanaf waar hij of zij nu staat. Uiteraard doet de leerling daar vanaf de brugklas meerdere jaren over en is de ontwikkeling niet lineair.

Positieve ontwikkeling

Positief om te melden is dat we een kleine stijging zien bij de meeste vakken en vaardigheden ten opzichte van vorig schooljaar (2020-2021). De ‘achterstanden’ in één schooljaar wegwerken, dat is een onmogelijke opgave. Maar een vooruitgang zien op onderdelen ten opzichte van voorgaande jaren is al een erg mooi behaald streven.

Verschillen bij leesvaardigheid

Een andere positieve bevinding is dat bij Engels leesvaardigheid de score in de meeste leerjaren en niveaus stijgt ten opzicht van vorig jaar (2021-2022). In sommige gevallen is het niveau zelfs hoger dan voor de corona-periode (2019-2020). Wij hebben hier geen direct aanwijsbare verklaring voor, maar het kan zijn dat leerlingen door thuisonderwijs vaker in contact komen met de Engelse taal (bijvoorbeeld door meer gametijd en Engelstalige films en series).
Voor Nederlands leesvaardigheid zagen we vorig jaar al dat bij alle leerwegen en leerjaren lagere scores te zien waren. Dit jaar zien we helaas ook nog veel lage scores en zien we met name op de niveaus vmbo basis, basis/kader, kader en theoretisch/gemengd dat leerlingen ook dit jaar lager scoren dan vorig jaar (2020-2021). Het belang om te focussen op leesvaardigheid komt dus ook hier weer naar voren.

Rekenen

Daarnaast zien we dat leerlingen in klas 3 voor rekenen een groter verschil laten zien met het gemiddelde van voor corona dan leerlingen in klas 1 en 2. En we zien bij de meeste leerwegen dat leerlingen lager scoren dan bij de vorige 0-meting (2020-2021). Een mogelijke verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat de focus op rekenen bij veel scholen met name in de lagere klassen ligt. Maar ook hierbij geldt dat dit per schoolsituatie kan verschillen. Als dit voor jullie school ook het geval is, is het zinvol om goed te achterhalen of dit alleen het ‘corona-effect’ is, of dat er nog andere aanwijsbare factoren kunnen zijn.

Tips en praktische hulpmiddelen

1. Zorg dat bij iedereen helder is wat de referentieniveaus en leerdoelen zijn en wat leerlingen echt moeten kennen en kunnen om bijvoorbeeld 2F of 3F te behalen.
2. Bepaal met je sectie wat de kern is van je vak en richt je daar de komende tijd echt op. Selecteer uit het lesmateriaal de stof en middelen waarmee leerlingen doelgericht aan die kern werken.
   Tip: Maak bijvoorbeeld ook gebruik van de reflectieformulieren en de referentiebeschrijvingen voor leerlingen die je voor Nederlands en rekenen/wiskunde kunt downloaden. Hiermee kunnen leerlingen op basis van de toetsresultaten de leerdoelen bijstellen. (Downloads: zie JIJ! Toolkit kopje ‘Toelichting referentieniveaus voor leerlingen’.
3. Volg de individuele ontwikkeling van leerlingen goed door gericht te kijken waar een leerling staat t.o.v. het referentieniveau en de bijbehorende leerdoelen. Met de volgtoetsen in het JIJ! LVS en de adaptieve toetsroute kun je de groei van individuele leerlingen goed monitoren en op aspectniveau bekijken waar een leerling meer ondersteuning nodig heeft de komende tijd.
   Tip: In het Groeipad-stappenplan vind je verschillende praktische hulpmiddelen om de groei van leerlingen goed in kaart te brengen.

 
Ondersteuning onderwijskundig adviseurs JIJ!

Kunnen we je helpen bij de interpretatie van de resultaten van de afgelopen periode voor jouw school? Of kunnen we meedenken over het inzichtelijk maken van waar jullie leerlingen staan? Onze onderwijskundig adviseurs helpen je graag. Neem contact op via: 088 556 9800 of jij@bureau-ice.nl.

Rapport bekijken of downloaden

Verder lezen? Bekijk of download hier het volledige rapport, inclusief de benchmarktabellen met de verschillende ontwikkelscores.

Iedere leerling leert en ontwikkelt zich anders. Door inzicht te krijgen in hoe leerlingen zich ontwikkelen en in hun leerproces, helpen we hen om zich maximaal te ontplooien. Wij geloven in toetsen om van te leren. Toetsen op een manier die leerlingen onderdeel maakt van hun eigen leer- en ontwikkelproces. En die docenten zicht geeft op waar de hiaten zitten en welke feedback of hulp er nodig is.