Implementatie nieuw toetsbeleid bij Walburg College: ‘Het is niet in beton gegoten’

Wat was de aanleiding om nieuw toetsbeleid te ontwikkelen?

“Die ontwikkeling was al ingezet toen ik hier anderhalf jaar geleden begon. Er waren soms vraagtekens over de toetskwaliteit. Waarom toetsen we? Waarom zo veel of zo weinig? Hebben onze inhaaltoetsen dezelfde kwaliteit als de echte toetsen? Zijn de toetsen die iedereen afneemt onderling vergelijkbaar? Hoe gaan we in dakpanklassen om met ons twee-cijfersysteem? Helpen we onze leerlingen goed naar het eindexamen?”

“We voelden met z’n allen wel aan dat dit soort vraagstukken echt aangepakt moesten worden en dat we meer tijd moesten stoppen in de kwaliteit van alles wat met toetsbeleid te maken heeft.”

Hoe hebben jullie dat aangepakt? Waar begin je?

“We hebben Sergej Visser van Bureau ICE hier gehad om ons te helpen. Een deskundige, inspirerende trainer. Die heeft eerst met ons in kaart proberen te brengen waar we als school voor staan. In sessies met verschillende teams, ook met leerlingen erbij. Omdat onze manier van toetsen moet passen bij het onderwijs dat we als school willen bieden.”

“In diezelfde periode waren we ook bezig met het opstellen van ons schoolplan. Onze missie, onze visie, waar gaan we voor, waar staan we voor. Omdat we met het toetsbeleid al iets verder waren, hebben die sessies met Sergej ook inspiratie opgeleverd voor het schoolplan, en daar in zekere zin de basis voor gelegd.”

Toetsbeleidsplan

“Na die schoolbrede sessie, waaruit we een aantal uitkomsten hadden gedestilleerd, zijn we in een werkgroep Toetsbeleid aan de slag gegaan. Om aan de hand van de uitkomsten kritisch en constructief te kijken naar de functie van toetsing. Wat zijn de doelen van toetsing en hoe verhouden die zich tot onze waarden? Toetsen we allemaal ongeveer evenveel? Wat is het verschil tussen een grote en een kleine toets? Willen we toetsweken en om welke redenen dan?”

“Uiteindelijk is daar een toetsbeleidsplan uitgekomen. Wat ik daar mooi aan vind, is dat het heel concreet richting geeft. Maar tegelijkertijd is het niet in beton gegoten.”

Kan je daar een voorbeeld van geven?

“Nou, bijvoorbeeld het aantal toetsen dat je per jaar als docent mag geven. Als je nu vijftien toetsen geeft en wij zeggen dat je naar zes moet, dan geeft dat duidelijk richting. Secties moeten gaan nadenken over de verdeling van de studielast. Maar de stap van vijftien naar zes is wel groot. Dan vinden wij het mooi als een sectie zegt: volgend jaar gaan we naar twaalf toetsen. Dat bedoel ik met ‘niet in beton gegoten’. We bewegen naar zes. Dat mag via twaalf. En heb je goede argumenten om negen keer te willen toetsen, dan hoor ik die ook graag.”

Een plan maken is één, uitvoeren is twee. Hoe pakken jullie de implementatie aan?

“Eind vorig schooljaar is uit elke sectie één iemand opgeleid als toetsexpert. En dit schooljaar staan drie studiemiddagen in het teken van toetskwaliteit. Onlangs hebben we de eerste studiedag gehad. Daarvoor hebben we elke sectie gevraagd om samen een toets te herzien aan de hand van de inzichten die onze toetsexperts tijdens de training hebben opgedaan. Maak een matrix, kies een taxonomie, bespreek de moeilijkheidsgraad van je opgaven en lever aan het eind een toets op. Aan elkaar, aan de toetsexpert in de sectie én aan een toetsexpert buiten de eigen sectie. Binnen de secties zie je echt dat collega’s elkaar helpen en inspireren. En ook buiten sectieverband zien we langzaam dingen gebeuren.”

“Uit de eerste studiedag kwam bijvoorbeeld dat veel verschillende docenten verder willen met rubrics als beoordelingsmodel. Die behoefte is voortgekomen uit de samenwerking tussen docenten. Vanwege die behoefte bieden we bij de volgende studiedag, na de herfstvakantie, een masterclass rubrics aan.”

Tegen welke uitdagingen zijn jullie aangelopen? En hoe gaan jullie daarmee om?

“We hebben ons de vraag gesteld: wat komt ervoor in de plaats, als we minder gaan toetsen? Dan kom je op effectiever handelen in de les. Formatief evalueren. Dus we wilden flink doorstomen, met een toetsbeleidsplan, een training toetskwaliteit én een training formatief handelen. Maar op een gegeven moment kregen we signalen dat de rek er wel een beetje uit was. Dat je niet tegelijkertijd op álles kunt inzetten; er moet nog meer gebeuren dit schooljaar. Dus hebben we besloten om het traject rond formatief handelen nog even in de koelkast te zetten en ons voorlopig te richten op toetskwaliteit aan de summatieve kant.”

“Ik wil mensen in de ‘stretch’ hebben, niet in de stress.”

Patrick Schuitema, Walburg College

“Wij zijn ons er ook van bewust dat onze eigen schoolcultuur uitdagingen met zich meebrengt. Autonomie is bij ons een belangrijke waarde; wat deze school fijn maakt is dat iedereen zijn eigen ei kwijt kan. De uitdaging die daarbij hoort is dat je bepaalde dingen dan wél goed zult moeten afspreken. In onze toetsbeleidsplan hebben we stevige doelen geformuleerd, zoals ‘elk jaar drie toetsweken’. Daar komt veel bij kijken. Collega’s vroegen zich af: kunnen wij dit wel? Is het wel verstandig om dit zo groots in te zetten? Daar hebben we naar geluisterd. Vorig jaar was er al één toetsweek, aan het eind van het jaar. Dit jaar zijn er twee. Zo kunnen we ervaring opdoen, leren, de kinderziektes eruit halen. En de insteek is dat we volgend jaar drie toetsweken hebben.”

“Het gaat erom die ontwikkeling te starten en er een duidelijke richting aan te geven. Ik wil mensen in de stretch hebben, niet in de stress. Bij het invoeren van toetsweken of formatief handelen komt er spanning op. Dat kan niet anders. Wij houden zo goed mogelijk gevoel met wat mensen aankunnen en wat we als school aankunnen. We luisteren goed, maar de richting is wel duidelijk. Het is niet: we zien wel waar het schip strandt.”

Tot slot: aan wie wil jij het stokje in deze interviewserie doorgeven?

Aan Raoul Majewski, rector van het Emmauscollege.