Blog: Lezen, lezen, lezen!

We hebben het allemaal kunnen lezen, het taalniveau in het primair en voortgezet onderwijs stagneert of daalt. Er wordt van alles op poten gezet om de basisvaardigheden te verbeteren. In de klassen wordt hard gewerkt om het taalniveau omhoog te krijgen. Een simpel en effectief, maar onderschat, middel hierbij is voorlezen. In dit blog bespreek ik het belang van voorlezen en geef ik boekentips.  

Voorlezen heeft veel cognitieve voordelen. Van voorlezen groeit de woordenschat, de kennis van de wereld neemt toe, het stimuleert de ontluikende en beginnende geletterdheid. Maar wist je dat voorlezen ook goed is voor het ontwikkelen van de zachte vaardigheden? Door voorlezen ontwikkel je bijvoorbeeld empathie. Kinderen leren over andere werelden en over andere mensen. Wanneer je op avontuur gaat in een verhaal dan moet je je in een ander kunnen inleven. 

Voor alle leeftijden 

Met voorlezen kan je niet vroeg genoeg beginnen. Voor baby’s zijn er al heel leuke en goede prentenboeken verkrijgbaar. Wanneer je voorleest aan een baby merk je dat de aandacht gericht wordt op de voorlezer. Jonge kinderen leren door te luisteren naar klanken in de taal. Voorlezen versterkt de onderlinge band, het legt de basis voor een diepe relatie. Ik geniet enorm van het voorlezen aan mijn eigen kinderen, ook toen ze nog heel klein waren. Die kleine alerte ogen, het imiteren van geluiden en de verbazing bij kiekeboe boekjes waarin ze zichzelf konden zien. 

Wanneer kinderen ouder worden en naar school gaan, is het belangrijk om te blijven voorlezen. Voor elke leeftijd zijn er geschikte voorleesboeken te vinden. Voor jonge kinderen zijn het bijvoorbeeld boeken met een dier dat zich gedraagt als een mens in de hoofdrol. Dat is het mooie van boeken en verhalen: daarin kan alles, niets is te gek. Het prikkelt de fantasie van een kind en stimuleert zijn creatief denkvermogen. Prentenboeken zijn niet alleen voor jonge kinderen leuk. Vaak zit er een diepere laag in de verhalen die ook nog heel goed begrepen kan worden door oudere kinderen. Ik lees in groep 3 nog wekelijks prentenboeken voor. Samen met de kinderen graven we door de tekst en ontdekken we steeds weer iets nieuws. 

De taal in boeken is veel rijker dan de gesproken taal die kinderen dagelijks om zich heen horen. Door voor te lezen komen kinderen in contact met veel nieuwe woorden. Als er in de eerste vijf jaar elke dag één boek wordt voorgelezen dan hebben we het over bijna 300.000 extra woorden waar kinderen mee in aanraking komen. Maar voorlezen stopt natuurlijk niet bij de wereld van de prentenboeken. Denk bijvoorbeeld aan sprookjes, fabels, heldenepos of gedichten. 

Voorlezen neemt je mee naar andere werelden 

Als kind vond ik het al heerlijk om weg te dromen bij een verhaal, om meegezogen te worden een andere wereld in. Nog steeds kan ik genieten van goede (jeugd)literatuur. Verhalen nemen je mee over de grenzen van je eigen verbeelding, ze kunnen zich overal afspelen en over iedereen gaan. Door je in te leven in de verhalen van anderen, groeit het inlevingsvermogen. Ik hoor mijn kinderen thuis regelmatig verwijzingen maken naar de verhalen die ik aan hen heb voorgelezen: “Oma gaat met pensioen, net als Woeste Willem.”, “De hei? Hier woont Virgilius!”, “Niet opgeven, je moet het blijven proberen, net als Sara Snufje!” en “Haar hoofddoek is net zo mooi als die van Asiya.”.

Voorlezen in de klas 

Voorlezen en liefde voor boeken bijbrengen is een belangrijke taak van ouders, maar ook in de klas kan je hieraan bijdragen. Ik heb heel fijne herinneringen aan leerkrachten die prachtige verhalen vertelden en die mij de mooiste boeken hebben laten ontdekken. Boeken kunnen een aanleiding zijn voor een goed gesprek of voor het introduceren van nieuwe lesstof. Ik gebruik boeken in de klas ter ontspanning, maar ook als leidraad bij het thematisch werken. In de onderbouw is dit vaak vanzelfsprekend, maar ook in de midden- en bovenbouw is dit nog steeds mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan een boek over de tweede wereldoorlog tijdens de geschiedenisles of volksverhalen tijdens de aardrijkskundeles.  

Ik hoop dat ik jullie met mijn blog kan inspireren om te gaan (voor)lezen. Wil je op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van jeugdliteratuur (en dat wil je!), dan kan ik De Grote Vriendelijke Podcast aanbevelen. 

Nadia’s boekentips 

• Ik wou dat ik een vogel was – alle leeftijden 
• Hey Baby, Kijk! – 0-12 maanden 
• Milo’s dierenwereld in zwart-wit – 0-12 maanden 
• De bijzondere beer – Groep 1 
• Help! Een verrassing – Groep 1 
• Schildpad en ik – Groep 1/2/3 
• De sprookjesverteller – Russische sprookjes – Groep 2/3/4 
• Van bij ons – Groep 6 
• De tunnel – Groep 8 
• Patroon (Marco Kunst) – Groep 8 

Nadia Kuipers is juf in het basisonderwijs in de Rotterdamse Tarwewijk. Nadia houdt zich onder andere bezig met ouderbetrokkenheid, kansengelijkheid en meertaligheid. Via haar Instagrampagina @kijkje.in.groep3 geeft zij een kijkje in haar klas.