Het “nieuwe” nut van basisvaardigheden in het voortgezet onderwijs

“Wat ik de docenten van harte gun, is dat ze van beleidsmakers de rust en de ruimte krijgen om leerlingen de stabiele basis te geven“

Het is een bekend beeld: Tweede Kamerleden die tegenover de minister staan en die vol overtuiging roepen dat de basisvaardigheden in het onderwijs eindelijk weer op de kaart moeten worden gezet. Taal, rekenen en lezen – die simpele, ouderwetse vaardigheden die ooit als vanzelfsprekend werden beschouwd. Na jaren van plannen, projecten en onderwijshervormingen, lijkt het nu ineens het wondermiddel voor een generatie die niet in staat zou zijn om de meest basale dingen te doen. Waar is de magie van de afgelopen decennia dan gebleven? Wat is er mis gegaan met het vanzelfsprekende idee dat leerlingen dit wel zouden leren?

Laten we het intensiveren van de basisvaardigheden eens onder de loep nemen. In mijn tijd op de basisschool, toen nog ‘lagere school’ geheten, werden we in een overvolle klas tot vervelens toe overspoeld met het opdreunen van de tafels van 1 t/m 20 en het maken van dictees. Het was vanzelfsprekend dat je rekenen en taal op niveau moest zijn als je naar het middelbaar onderwijs ging. Daar was geen discussie over, want over vanzelfsprekendheden discussieer je immers niet.

Maar toen hadden we nog niet gerekend op de onderwijskundigen en beleidsmakers die zeiden dat het allemaal anders moest. Wat heb je aan de tafel van 7 uit je hoofd leren, als een rekenmachine het antwoord weet? En wat heb je aan goed leren spellen, als je laptop beter kan spellen dan jijzelf? Hiermee hadden we de eerste slag geslagen om het weten buiten onszelf te plaatsen. Wat de onderwijskundigen en beleidsmakers even vergeten waren, is dat ze zelf ook zo klassiek geschoold waren en daarom misschien ook wel zo succesvol waren geworden.

De scholen veranderden hun aanpak. Er werd afscheid genomen van collega’s die het nieuwe tempo niet aan konden, maar het niveau van de leerlingen op basisvaardigheden als lezen en rekenen zakte zienderogen. Het kind werd, zoals zo vaak in onderwijsland, met het badwater weggegooid. Natuurlijk was het aan te prijzen dat leerlingen aangespoord werden om hun passie en talenten te ontdekken, maar niet ten koste van die vanzelfsprekende basisvaardigheden. En nu zitten we met de gebakken peren en moeten we van iets dat ooit vanzelfsprekend was iets bijzonders maken, om het weer vanzelfsprekend te krijgen. Het gevolg is dat leerlingen en docenten nu bezig zijn met het meetbaar verbeteren van de reken- en taalvaardigheden die ooit vanzelfsprekend waren.

Wat ik de docenten van harte gun, is dat ze van beleidsmakers de rust en de ruimte krijgen om leerlingen de stabiele basis te geven, die zo nodig hebben om op te groeien in deze complexe maatschappij.

Blijf op de hoogte!

Bericht ontvangen bij een nieuwe aflevering?

Meld je aan voor onze nieuwsbrief of volg ons op LinkedIn.