Werken aan de basisvaardigheden – tips Vlietland College Leiden

Wat werkt goed in jouw lessen? Lees het ervaringsverhaal van docent Nederlands Laura Pearson

Wij volgen dit schooljaar het trainingsprogramma van Ontwikkelkracht en zijn nu aspirant-expertiseschool Taal. We zijn bijna klaar om onze kennis en ervaring te delen met andere scholen.

Samen met mijn collega Tommy Hopstaken ben ik al een lange tijd bezig met het taalbeleid van het Vlietland College. Toen wij hier een aantal jaar geleden mee begonnen, was er veel minder literatuur te vinden dan er nu beschikbaar is. Het is ontzettend fijn dat er nu veel onderzoek gedaan wordt naar het verbeteren van de taalvaardigheid van leerlingen en dat deze informatie nu voor iedereen toegankelijk is. Inmiddels hebben we zelf ook veel kennis en ervaring opgedaan. Wij combineren de wetenschap en de praktijk én we hebben inmiddels een manier bedacht waarop we onze kennis kunnen overdragen aan andere scholen. Een taalbeleid zal voor elke school anders zijn, maar we hoeven niet allemaal steeds opnieuw het wiel uit te vinden bij het ontwerpen daarvan.

Ons taalteam bestaat uit docenten van verschillende secties. Dat we de taken met elkaar oppakken zorgt ervoor dat we echt verschil kunnen maken in de school. Waar de collega van wiskunde goed is in het analyseren van de resultaten van de door ons bedachte taalscan, heeft onze collega van scheikunde een workshop gegeven over het formuleren van antwoorden bij toetsen. De docent Duits verdiept zich in het monitoren van alle taalgegevens en de docent natuurkunde onderzoekt welke didactiek we voor woordenschat het beste in kunnen zetten. Daarnaast hebben we een geweldige mediathecaresse die zich samen met haar team inzet voor leesplezier. Met een boekenkar gaat ze rond bij onze brugklassen om de leerlingen op de hoogte te brengen van het nieuwste boekenaanbod. En als je onze schoolbieb binnentreedt, dan loop je onder onze boekenboog door. Met kerst hadden we een kerstboom van boeken.

Minstens net zo belangrijk is dat je zorgt voor een levend taalbeleid. Beleidsstukken verdwijnen vaak in de archiefkast en dat is zonde. Bij ons op school zetten we daarom in op het creëren van een taalcultuur. Dit doen we heel praktisch. Zo hangen er in de school zelfgemaakte posters in de stijl van Loesje, gedichtenposters van Plint en boekposters van docenten met een mooi boek. We delen boekenleggers uit waarop redenen staan om te lezen. En zo doen we nog veel meer. Deze taalcultuur biedt een stevig fundament voor alle verdere implementaties. Voor volgend schooljaar hebben we weer mooie nieuwe plannen, maar die kunnen alleen gerealiseerd worden als de taal in het dna van de docenten aanwezig is. Dat is bij ons inmiddels het geval.

Over toetsing

Tijdens de toetsen mogen leerlingen bij alle vakken een taalkaart gebruiken. Op de taalkaart vinden leerlingen de regels van de werkwoordspelling terug en lezen ze over het gebruik van hoofdletters, punten en over de meest gemaakte fouten. De taalkaart kan handig zijn voor onze taalbonus. We willen leerlingen graag positief stimuleren en daarom kan je bij elk vak bonuspunten scoren voor taal. Onze leerlingen willen graag dat de taalbonus in de toekomst nog hoger is. Daar gaan we nog over in gesprek.

Wat zou nog meer een basisvaardigheid moeten zijn?

We zouden in het VO veel meer aandacht moeten besteden aan samenwerkingen tussen secties. We zijn zo gewend om de baas te zijn in ons eigen klaslokaal. Met thematisch lezen kun je bijvoorbeeld veel mooie stappen zetten. Als je bij Nederlands Max Havelaar leest, kun je bij geschiedenis inzoomen op het tijdsbeeld en bij maatschappijleer spreek je over vrijheid van meningsuiting en discussieer je over hedendaagse normen en waarden. Tot slot denk ik dat we een manier moeten vinden om meer met ouders samen te werken. Zij spelen ook een belangrijke rol in het taalvaardig maken van hun zoon/dochter. Dat moeten we niet onderschatten. Taal is echt van ons allemaal!

Laura Pearson is docent Nederlands/taalcoördinator op het Vlietland College in Leiden