“Als het onderwijs onder druk staat, heeft dat ook gevolgen voor je toetsbeleid”

Rector ad interim Susan Zandbergen introduceerde het JIJ! Leerlingvolgsysteem (LVS) begin vorig jaar op het Almere College in Dronten. Waarvoor gebruiken ze het systeem? En wat vinden leerlingen en docenten ervan? Op het moment dat we Susan spreken zijn de scholen net weer (deels) open, na de tweede lockdown. Een interview over ons LVS gaat daarom onvermijdelijk ook over toetsen in tijden van corona. 

Susan vertelt dat ze het JIJ! LVS al kende van de vorige school waar ze werkte: “En toen ik bij het Almere College binnenkwam, lag de keuze net op tafel. Gaan we verder met Cito of stappen we over?”

Wat gaf de doorslag?

“Dat het zo goed aansluit op ons onderwijssysteem; wij bieden namelijk gepersonaliseerd onderwijs in heterogene brugklassen. Bij JIJ! kun je op een laagdrempelige manier toetsen en de resultaten heel goed analyseren op het eigen niveau van de leerling. Je ziet in één oogopslag of iemand voor rekenen, Nederlands en Engels het verwachte niveau haalt. En zo niet: geldt dat dan over de hele linie of heeft iemand het alleen lastig met rekenen? Of met taal?”

“We hadden daar ook al een mooi programma voor opgezet. Om resultaten op individueel niveau te analyseren en daar met ondersteuningsmomenten op in te spelen. Maar helaas viel dat door corona in het water.”

‘De resultaten van de JIJ!-toetsen gebruiken we nu heel gericht om te zien: wie heeft er iets extra nodig? Dus voor signalering op individueel niveau.’

Corona ja, hoe gaan jullie daarmee om op het Almere College?

“We focussen ons op het bieden van zoveel mogelijk reguliere lessen aan onze leerlingen, op school of online. Want we doen er alles aan om leerachterstanden te voorkomen. De resultaten van de JIJ!-toetsen gebruiken we nu heel gericht om eventuele leerachterstanden te signaleren en vervolgens erger te voorkomen met extra ondersteuningsmomenten. Om te zien: wie heeft er iets extra nodig? Dus voor signalering op individueel niveau.”

Je hebt het over leerachterstanden. Welke rol kan een leerlingvolgsysteem spelen bij het voorkomen of herstellen daarvan?

“Wij krijgen als scholen straks een enorme financiële injectie en dat geld moeten we op een goede manier uitgeven. Wij weten prima wat er leeft en speelt op onze school, maar het is heel fijn dat we naast die subjectieve blik ook een objectief instrument hebben om te zien: kloppen onze zorgen? Om specifiek te kunnen zien: op welke aspecten van Nederlands, rekenen en Engels gaat het goed? En waar gaat het mis en zijn er toch achterstanden ontstaan?”

“Ook los van corona is het trouwens een manier om als school, bijvoorbeeld aan de onderwijsinspectie, te laten zien dat je gericht bezig bent met de kwaliteit van het onderwijs. Dat je zicht houdt op de voortgang van leerlingen in hun leerproces. Het is heel fijn om daar een objectief meetinstrument voor te hebben.”

Waarvoor gebruiken jullie het LVS verder? Of waarvoor willen jullie het gebruiken?

“We hebben er bewust voor gekozen om het JIJ! LVS in eerste instantie low profile in te zetten. Dus meer als instrument voor ons als school, om een totaalbeeld te krijgen van de ontwikkeling van leerlingen, dan dat we actief resultaten delen met ouders.”

“Pas als er wat aan de hand is, gebruiken we de resultaten uit de JIJ!-toetsen eventueel in gesprekken met ouders. Het fijne daaraan is dat het objectieve handvatten geeft. En dat je desgewenst op meerdere momenten kunt toetsen. Staan bepaalde resultaten ter discussie? Dan kunnen we over twee maanden nog eens een toets afnemen.”

Hoe vinden de docenten het? En leerlingen?

“Spannend, want nieuw. Dus natuurlijk moeten sommige docenten er nog aan wennen. Maar zowel van medewerkers als van leerlingen krijgen we terug dat het systeem erg gebruiksvriendelijk is.”

“Vergeet ook niet dat de druk op docenten erg groot is op het moment. We gebruiken het nu diagnostisch, maar we willen ernaartoe dat docenten het nog veel meer in de klassensituatie gebruiken om op het niveau van de individuele leerling te kunnen differentiëren. Daarvoor moeten docenten zich er eerst verder in verdiepen. En op dit moment hebben ze het zo druk met het hybride onderwijs dat we daar simpelweg niet aan toe komen.”

Tot slot nog een laatste tip of overweging die je wil delen?

“Als het onderwijs onder druk staat, heeft dat ook gevolgen voor je toetsbeleid. Het is een natuurlijke neiging om toetsen dan weer meer te gebruiken als controle-instrument, uit angst voor achterstanden. Te toetsen om te controleren, terwijl je eigenlijk wil toetsen om van te leren. Daar moeten we met ons allen voor waken.”

“En tot slot: we zijn erg blij met het JIJ! LVS, maar vanwege corona zijn we er helaas nog niet aan toegekomen om het maximale eruit te halen. Ik denk dat daar straks ook een rol voor Bureau ICE ligt, bijvoorbeeld met opfristrainingen. Om weer opnieuw bij scholen op het netvlies te krijgen wat je er allemaal mee kunt; hoe je dit instrument maximaal kunt inzetten ter ondersteuning van je toetsbeleid.”

Bedankt voor het gesprek, Susan! Is er een vakgenoot die je een volgende keer graag aan het woord zou zien in ons blog?

“Ik geef het stokje graag door aan Manon van der Garde, teamleider bovenbouw en examensecretaris van het Gerrit van der Veen College uit Amsterdam. Dit college heeft een bijzondere doelgroep, met dans- en muziekstudenten. Ik ben erg benieuwd hoe zij de toetsing van zowel praktijk als theorie vormgeven, en welke gevolgen het coronavirus heeft voor de examens die leerlingen daar moeten afleggen.”

Maak kennis met het JIJ! Leerlingvolgsysteem

Wil je kennismaken met het JIJ! Leerlingvolgsysteem? Vraag een demo-account aan en bekijk het toetsaanbod op het moment dat het jou uitkomt. Een demo-account vraag je aan op deze pagina:  LVS-demo-account