Blog: Goede gewoontes
Rust, reinheid en regelmaat. We varen er allemaal wel bij. Ook in de klas is het goed om goede gewoontes aan te leren. Goede gewoontes vormen een stevige basis waar je het hele jaar (of jaren) profijt van kan hebben. In dit blog geef ik tips om in de eerste weken een vliegende start te maken door het vormen van goede gewoontes, want een goed begin is het halve werk.
Eigenlijk ben ik voor de zomervakantie tijdens het wenmoment al begonnen met het aanleren van goede gewoontes met mijn nieuwe groep. Tijdens de kennismakingsactiviteiten heb ik mijn gewoontes laten terugkomen. Ik geef les aan groep 3, sommige gewoontes zijn dus helemaal nieuw voor de kinderen. Zo heb ik bijvoorbeeld de manier waarop ik het stoplicht en de time-timer gebruik, al geoefend.
Weten wat ze kunnen verwachten
Wanneer de kinderen maandag binnenkomen ligt er een begintaak klaar en staat er op het bord in tekst en beeld wat er van hen verwacht wordt. Het hele jaar, elke dag, is dit de manier waarop we de dag beginnen. Dus ook op de eerste schooldag. Deze gewoonte zorgt ervoor dat de kinderen elke ochtend precies weten wat zij bij binnenkomst moeten doen. De kinderen staan meteen in de schoolstand en er is minder ruimte voor storend gedrag. In het begin van het jaar of na vakanties kan de start van de dag weer wat aandacht vragen, maar wanneer deze gewoonte erin zit, is een rustige en effectieve start van de dag gegarandeerd.
De kracht van herhaling of de kracht van oefenen?
Gewoontes zijn niet voor niets gewoontes. Het zijn handelingen die met regelmaat terugkomen. Dit betekent ook dat er veel gelegenheid is om hiermee te oefenen. Het oefenen kan heel natuurlijk gebeuren op de momenten dat de handelingen nodig zijn. Het oefenen met naar de gymzaal lopen en omkleden, doe je natuurlijk voordat je een gymles hebt. De manier waarop je beurten geeft en om stilte vraagt, kan je de hele dag door oefenen, maar wees hierbij wel consequent en doe het steeds op dezelfde manier.
Tip: gebruik een T-schema
Soms is vertellen wat er verwacht wordt genoeg, maar vaak is er meer nodig. Ik bespreek tijdens mini-gedragslesjes wat ik van de kinderen verwacht en waarom ik dit verwacht. Heel expliciet wordt er besproken welk gedrag de kinderen moeten laten zien en horen. Eigenlijk worden er succescriteria geformuleerd voor gedrag. Dit maak ik voor de kinderen visueel in een T-schema. Het schema helpt om op het gedrag van de kinderen te reflecteren, soms blijkt het dan nodig om het schema aan te passen. In de oefenperiode hangt het schema in de klas. Zodra het goed gaat, haal ik het schema weg.
Van fouten kun je leren
Behalve gewoontes rondom klassenmanagement, kan je de kinderen ook gewoontes aanleren rondom het leren. In groep 3 besteed ik ruim aandacht aan de manier waarop er in de verschillende schriften gewerkt moet worden. Ik doe dit stap voor stap voor op het bord en ik laat foute voorbeelden zien, zodat de kinderen echt gaan begrijpen waarom we het doen zoals we het doen. Ook rondom bijvoorbeeld zelfstandig werken, feedback geven en nakijken werken we in de klas aan goede gewoontes. Ik maak graag gebruik van didactisch werkvormen, ook dit vraagt oefening. In het begin reflecteren we na de werkvormen dus niet alleen op de inhoud, maar ook op de vorm, zodat er goede gewoontes ontstaan rondom de uitvoering van de werkvormen.
Doe wat past bij jou en je leerlingen
Niet elke groep en elke leerkracht heeft dezelfde gewoontes nodig en het is niet nodig om alles altijd op dezelfde manier te doen. Wanneer dan wel? Wanneer je merkt dat bepaalde momenten elke keer weer voor onrust zorgen bij jou of bij de kinderen. Dit is zonde van de tijd en het worden op den duur echte energievreters. Bedenk wat voor jou en de klas belangrijk is en ga daarmee aan de slag. Hier tijd en aandacht aan besteden is geen verspilde tijd, wanneer het eenmaal loopt levert het enorm veel op. Ik ben heel benieuwd aan welke gewoontes jij gaat werken.
Nadia Kuipers is juf in het basisonderwijs in de Rotterdamse Tarwewijk. Nadia houdt zich onder andere bezig met ouderbetrokkenheid, kansengelijkheid en meertaligheid. Via haar Instagram-pagina @kijkje.in.groep3 geeft zij een kijkje in haar klas.
