‘De kwetsbare leerlingen hebben we elke dag hier gehad, ook tijdens de lockdown’

‘Ik kan me voorstellen dat het daar (in de Bijlmer, red.) nog ingewikkelder is geweest om leerlingen in coronatijd bij het onderwijs te betrekken dan hier in Zuid. En ik lees ook graag hoe ze op de OSB met toetsbeleid omgaan.’ Met die woorden gaf Manon van der Garde van het Gerrit van der Veen College het stokje voor deze interviewserie door aan collega-schoolleider Frank Joop van de Open Schoolgemeenschap Bijlmer.

We spreken Frank aan het einde van het schooljaar. De eindexamens zijn achter de rug en de zomervakantie is begonnen. Een goed moment om na een hectische periode eens even rustig terug te blikken.

Manon was benieuwd hoe jullie tijdens coronatijd zijn omgegaan met het onderwijs. Kun je daar iets over vertellen?
“Ik vind dat het goed is uitgedacht. Er is vanaf de eerste lockdown voor gekozen om open te blijven. Dat was een pittig besluit, ingegeven door de sociaal-economische situatie in de wijk. Voor veel jongeren zijn wij namelijk meer dan een school. In sommige gevallen zijn we ook een veilig thuis. Een toevluchtsoord. Een plek waar jongeren hun sociale contacten hebben.”

‘Voor veel kinderen zijn wij ook een veilig thuis. Een toevluchtsoord. Een plek waar ze hun sociale contacten hebben.’ 

En toen de school vanwege de lockdown toch helemaal dicht moest?
“In de korte periode dat het echt niet anders kon, hebben we digitale lessen gegeven. Maar ook toen hebben we de kwetsbare leerlingen nog naar school gehaald. Die hebben we elke dag hier gehad, ook tijdens de lockdown. Dan praat je over een honderdtal leerlingen op de vijftienhonderd leerlingen die hier normaal gesproken rondlopen. Ze kwamen hier deels om lessen te volgen, maar vooral om hun huiswerk te kunnen maken.”

Jullie haalden leerlingen voor hun huiswerk naar school?
“Het zijn leerlingen die moeilijk aan het werk komen in hun thuissituatie. Vaak kleinbehuisd, met veel broers en zussen, weinig computers, financiële zorgen in het gezin. Dat is normaal al moeilijk, maar in een lockdown is dat nóg lastiger. Dus die konden hier terecht. Bij ons is het daarom nooit helemaal uitgestorven geweest tijdens corona. En als schoolleiding zijn we samen met vele collega’s ook altijd aanwezig gebleven.”

Uiteindelijk mochten de scholen weer volledig open. Hoe verliep de heropening bij jullie?
“We waren heel blij dat die aankondiging kwam, maar de heropening was natuurlijk wel spannend. Ineens gingen we weer naar volle klassen. Sommige docenten hadden daar zorgen over, en terecht. Want die anderhalve meter tussen leerlingen, dat lukt gewoon niet. En wat ook moeilijk blijft, is leerlingen een mondkapje op laten houden. In de klas hoeft het niet en op de gang lijken ze het vergeten. Maar wat we vooral zien, en dat is het gevoel dat overheerst, is dat leerlingen ontzettend blij zijn elkaar te zien in de gemeenschap die we zijn.”

En de examens?
“Ook heel spannend. We hebben er een beetje op aangestuurd dat de leerlingen zoveel mogelijk examens in het eerste tijdvak doen. Toch hebben veel leerlingen er voor gekozen om een of meerdere vakken in het tweede tijdvak te doen. Dat loopt nu en dat is qua organisatie een hele puzzel. Maar tot nu toe is het allemaal goed gegaan.”

“De resultaten zijn nog moeilijk te meten omdat veel leerlingen nog niet klaar zijn. Het eerste beeld dat we hebben is vergelijkbaar met dat van twee jaar geleden. Maar het blijft dus nog even spannend vanwege die tweede periode. Het blijft eigenlijk vooral langer spannend.”

Toetsbeleid

Je collega-schoolleider Manon van der Garde was ook benieuwd hoe jullie op de OSB met het toetsbeleid omgaan. Kun je daar nog iets over delen?
“Wij zijn een van de weinige scholen met een tweejarige heterogene onderbouw, met heel brede brugklassen. In de onderbouw toetsen we wel, maar geven we nog geen cijfers. Pas in de bovenbouw geven we cijfers, die dan ook meetellen voor de overgang. Maar over het algemeen geven we dus weinig cijfers. Ik ben een groot fan van formatief toetsen.”

Formatief toetsen, hoe geven jullie dat vorm?
“We willen de docenten en vakgroepen daar de ruimte in geven. Wel hebben we als schoolleiding opgeroepen om bij de heropening van de school niet als een dolle te gaan toetsen. Het is een natuurlijke reflex om op dit moment te willen weten wat de status is, maar het is ook belangrijk om heel rustig te beginnen. Behalve deelschoolleider ben ik ook geschiedenisdocent en in onze vakgroep voeren we ook het gesprek hierover. Kunnen we minder toetsen? Of kan het ook anders?

Hoe toets je anders dan met een toets?
“Bijvoorbeeld met een opdracht waarbij leerlingen hun familieleden interviewen en zo op zoek gaan naar hun eigen achtergrond. Dat is hartstikke interessant, ook omdat veel leerlingen hier een migratieachtergrond hebben.”

“Een ander voorbeeld van anders toetsen is dat je een bepaalde toets net zo lang over mag doen tot je genoeg antwoorden goed hebt. Of een toets waarbij je alle bronnen mag raadplegen die je ter beschikking hebt. Internet, vragen aan je opa of oma…”

Stokje doorgeven

Dan is het tot slot jouw beurt om het stokje door te geven. Wie zou je graag op deze plek aan het woord laten?
“Aan Harald van Vugt. Los van het feit dat Harald een fijne kerel is, heeft hij te maken met een bijzondere klus. Hij is op het onderwijskundig wispelturige Rotterdam-Zuid rector van twee scholen, waaronder De Zuidermavo. Daarnaast is hij kwartiermaker van een nieuwe school naast de nieuwe Kuip. Hij is veel bezig met het samenbrengen van mensen en het samenbrengen van schoolculturen. Buitengewoon spannend en ingewikkeld.”

Meer lezen

Iedere leerling leert en ontwikkelt zich anders. Door inzicht te krijgen in hoe leerlingen zich ontwikkelen en in hun leerproces, helpen we hen om zich maximaal te ontplooien. Wij geloven in toetsen om van te leren. Toetsen op een manier die leerlingen onderdeel maakt van hun eigen leer- en ontwikkelproces. En die docenten zicht geeft op waar de hiaten zitten en welke feedback of hulp er nodig is.

JIJ! Toetsing & Training adviseert, inspireert en ontzorgt in het creëren van waardevolle leermomenten. We ondersteunen het voortgezet onderwijs op drie in elkaar grijpende niveaus: toets- visie en toetsbeleid, training en professionalisering en tools. Op deze manier kun je toetsing inzetten om het onderwijs beter te maken.